Vừa mới vào Hạ, đó là thời tiết tốt đẹp nhất trong một năm tại kinh thành.
Một trận mưa phùn vừa qua, từ trên mái hiên nhỏ xuống mấy giọt nước mưa, cơn gió mang theo cái mát mẻ chỉ có ở mùa này, từng cành bông liễu dương hoa phất phới theo gió đã không còn thấy nữa, chỉ còn lại mấy bông hoa hướng dương đang quay về mặt trời nở rộ khoe sắc, toàn bộ kinh thành giống như đang chào đón một sức sống mới.
Mấy ngày nay thành Bắc Kinh quả thật đã xảy ra rất nhiều biến hóa, Nghiêm các lão chán nản hồi hương, Nghiêm Thế Phiên bị sung quân Lôi Châu, một tấm biển "Lục Tất Cư" do Nghiêm Tung và Gia Tĩnh cùng hoàn thành đã được lặng lẽ treo lên trước cửa một cửa hiệu dưa góp, nhưng không một người ai chúc mừng, cũng không một ai quang cố, điều này đã làm vị thiếu đông gia gọi Trương Đức Quý phải lo lắng.
Nhưng tất cả điều này không thể hấp dẫn bằng biến hóa của nội các, ngay cái hôm Nghiêm Tung rời khỏi kinh, Gia Tĩnh liền bổ nhiệm Từ Giai làm nội các thủ phụ, Thiếu phó kiêm Thiếu sư... Trên thực tế, Từ Giai đã là quyền thủ phụ nửa năm rồi, tuy nhiên danh bất chính thì ngôn bất thuận, cho nên vẫn theo khuôn phép cũ, chẳng qua là khép mình duy trì cục diện mà thôi. Thế cho nên rất nhiều người đều cảm thấy, ông ta và Nghiêm Tung không có gì bất đồng, đều là dựa vào tán huyền tu, tả thanh từ, vuốt mông ngựa mà được lên, vậy có đổi thành ông ta làm thủ phụ, chẳng qua cũng là người đốt lò gặp phải kẻ bán ngói, đều là một loại hàng.
Nhưng cử động của Từ Giai đã làm cho họ mở rộng tầm mắt --
Ngày đầu tiên chính thức nhậm chức, ông ta ở trong trực lư của mình tại Tây Uyển -- chính là trực lư trước kia hoàng đế xây cho Nghiêm Tung, hiện tại ban cho Từ Giai để cho ông ta nghỉ ngơi -- trên vách tường trắng Từ Giai đề bảng thư tam ngữ rằng: "Dĩ uy phúc hoàn chủ thượng, dĩ chính vụ hoàn chư ti, dĩ dụng xá hình thưởng hoàn công luận!" bất kể người nào đi vào gian trực lư này đều có thể thấy được ba hàng chữ to bắt mắt này.
Không hề nghi ngờ, đây là tuyên ngôn đầu tiên sau khi Từ Giai đăng thủ quỹ tịch*, biểu lộ cho hoàng đế và bách quan thái độ chính trị và phương châm trị quốc thi chính của ông ta.
*quỹ tịch: chỉ chức vị tể tướng.
Sau đó trong thủ phụ huấn dụ đầu tiên của ông ta đối với lục bộ Cửu khanh liền minh xác nói ra nguyên tắc hành sử quyền lực thủ tướng của mình "Sự đồng chúng tắc công, công tắc bách mỹ cơ, chuyên tắc tư, tư tắc bách tệ sinh", cho thấy mình sẽ không lộng quyền độc hành, cần thiết khiêm tốn tiếp thu ý kiến của mọi người.
Ngay sau đó, ông ta lấy thân phận thủ phụ, trong tấu chương tạ ân trình lên Gia Tĩnh đã khuyên giải hoàng đế rằng: "Thải dư luận lợi tiện giả bạch nhi hành chi", hy vọng hoàng thượng rộng đường ngôn luận, coi trọng, cổ vũ cùng bảo hộ dư luận, đối với có người thượng tấu thì phải trả lời rõ cộng thêm thẩm tra, nếu như sự việc lớn mà có thực thì phải xử lý ngay, "Sự đại tắc diệc bạc kỳ trách nhi dung chi", ý là, cho dù nói có sai thì cũng có thể khoan dung, để cổ vũ người trong thiên hạ lớn mật nêu ý kiến.
Những hành động liên tiếp của Từ Giai khi vừa mới nhậm chức tuyệt đối là sớm có mưu đồ, nhất là lựa chọn thời cơ hết sức xảo diệu -- ngay sau khi hoàng đế vừa mới bổ nhiệm ông ta làm thủ phụ, trừ phi gián ngôn của ông ta là đại nghịch bất đạo, bằng không hoàng đế sẽ không thể bác bỏ, bởi vì đó chẳng khác nào như hoàng đế tự vả vào mặt mình, thừa nhận mình dùng người không thích đáng. Nhưng dù sao Từ Giai chú ý lấy nhu thắng cương, không có khả năng được voi đòi tiên, không có lợi dụng "trạng thái vô địch" ngắn ngủi để mà tranh thủ càng nhiều quyền lợi, trái lại lấy tư thái khiêm tốn "dĩ uy phúc hoàn chủ thượng" để mà đưa ra "yêu cầu nho nhỏ" này.
Gia Tĩnh mặc dù lòng còn sợ hãi đối với đám Ngôn quan người trước ngã xuống, người sau tiến lên trong đại lễ nghị, nhưng ngẫm lại dù sao cũng là chuyện 20 năm trước rồi, mấy năm nay ngoại trừ ngẫu nhiên có mấy tên không có đầu óc, đại bộ phận quan viên vẫn rất thành thật. Thế là Gia Tĩnh không có bác bỏ mặt mũi của thủ phụ, phê chuẩn tấu của ông ta biểu thị công khai trước bách quan. Xét đến cùng, ông ta đã theo thường lệ khinh thị thần tử của mình, cho rằng, họ không dám nói bậy trước mặt mình nữa.
Nhưng đến tột cùng có dám hay không thì còn phải chờ xem.
~~
Tân quan nhậm chức vừa điểm lên tam bả hỏa, trước tiên không nói hiệu quả làm sao, lập tức làm cho bách quan cả sảnh đường đều tán thưởng, nhất là đám Khoa đạo Ngôn quan càng vui mừng khôn xiết, thề muốn nhổ xuống nanh vuốt ô danh để mà cọ rửa khi Nghiêm Tung cầm quyền, khôi phục lại vinh quang ngày xưa của Ngôn quan.
Nhưng làm cho Từ Giai hết sức thất vọng chính là Khoa đạo Ngôn quan hiện tại tố chất quả thật kém không chỉ một đoạn so với 20 năm trước, đây cũng là điều có thể lý giải, dù sao Nghiêm Tung độc quyền triều chính nhiều năm như vậy, đã sớm đem những tên chuyên môn cáo trạng này phần lớn đổi thành người một nhà rồi, còn lại một bộ phận chính là người của Từ các lão, trong mắt người song phương không có đúng sai, chỉ có đối phương, tất cả lấy lấy lật đổ đối phương là chính, phàm là điều đối phương ủng hộ tất sẽ phản đối, phàm là việc đối phương phản đối tất sẽ ủng hộ.
Nhưng loại sự tình tệ nạn này kéo dài lâu ngày, không phải một sớm một chiều có thể giải quyết, Từ Giai chỉ có thể trước tiên trì hoãn nó, tùy ý cho họ chó cắn chó hết vài nhúm lông, đợi thời cơ thành thục sẽ thu dọn cục diện rối rắm. Nhưng có một số việc không thể hoãn, phải lập tức nhúng tay làm ngay. Ông ta phải nắm chặt thời cơ hoàng kim này, xóa bỏ tham ô, bài trừ tệ nạn, phải thay đổi một bầu khí tượng mới cho Đại Minh triều.
Tổng thể mà nói, Từ Giai tuyên bố muốn nắm ba sự kiện, một là chỉnh đốn lại trị, đây là việc mà vị thủ tướng nào lên đài đều phải tỏ thái độ, giống như vấn đề của quốc gia đều tại lại trị, lại trị thanh thì thiên hạ an, hai là nhằm vào tệ nạn tướng soái biên trấn cắt xén quân lương đã bị phơi bày, giao trách nhiệm cho mỗi quan tỉnh trưởng để lấy đó làm gương, ba là thanh lý diêm chính, bởi vì triều đình mấy năm gần đây tăng thuế khoá diêm chính lên năm thành, khiến Lưỡng Hoài "khổ không nói nổi", Từ Giai liền ám chỉ tuần diêm Ngự sử Từ Hồng đệ trình lên nhất thể huỷ bỏ mức thuế khi Nghiêm Tung còn tại nhiệm, khôi phục mức trước kia.
Sau tam bả hỏa Từ Giai lại xuất ra tam bản phủ, âm thanh ủng hộ nhận được lại thưa thớt, bởi vì lại trị hay là cắt xén quân lương thì đó đều là tệ nạn kéo dài đã kéo dài cả hơn 100 năm, Từ Hoa Đình ông nếu có thể giải quyết, vậy thật đúng là thành thần rồi.
Từ Vị thì thì rất là bất mãn đối với Từ Giai, công kích đây là ông ta tránh nặng tìm nhẹ, chuyên làm đạo trường mà không niệm kinh!
- Cái gì "dĩ dụng xá hình thưởng hoàn công luận"? Nói nghe hay hơn hát!
Từ Vị quơ hai tay, trước mặt chúng đồng niên của Quỳnh Lâm xã, hắn tức đến mặt đỏ lừ, nói mà nước bọt tung bay:
- Buồn cười là ta lại giống như mọi người khắp triều dã, hết lòng ủng hộ, liều mạng đánh trống reo hò cho "tam hoàn" của ông ta! tại sao vừa dính đến chính sự thì lại dối trá thế rồi?
Tôn Đĩnh cười nói:
- Vậy ngươi nói đi, Từ các lão nên làm cái gì?
- Nếu thật sự là án theo "công luận", việc cấp bách, là sửa lại án xử sai cho Dương Kế Thịnh, khuyên thánh thượng lập tức đình chỉ tu đạo, khôi phục triều hội, đưa triều chính về với quỹ đạo, là gióng trống khua chiêng xét xử quan viên tham ô, thanh trừng triều cương, là ngăn chặn hào cường thôn tính ruộng đất, giảm bớt gánh nặng của bách tính, cũng tăng công quỹ thu nhập! Nhưng tất cả điều này Từ Giai đã làm chưa?" - Từ Vị căm giận nói: - Ông ta chưa làm gì hết.
- Giờ ta cũng nên nói lời công đạo rồi. - Chư Đại Thụ ở bên cạnh cười nói: - Việc này, Từ các lão chưa hẳn không muốn làm, nhưng thực sự làm không được.
- Thế...
Từ Vị trừng mắt nói:
- Cũng không nên giảm miễn thuế muối a!
Rồi đề cao giọng:
- Cái lợi nhất thiên hạ là ở muối, phân nửa lợi muối là ở vùng Lưỡng Hoài! Hàng năm quốc gia sinh lợi mười phần trên muối ăn, chỉ có hai phần có thể đi vào quốc khố, tám phần thì vào tay diêm thương, hầu bao của đại tham quan. Hiện tại quốc gia thật vất vả mới phân được bốn thành, phần chính thì vẫn còn vào tay diêm thương! Nhưng hiện tại Từ Giai lại đưa nó về nguyên dạng, ông ta tới cùng là thủ tướng Đại Minh, hay là kẻ môi giới của diêm thương?
- Đây là bánh ít đi, bánh quy lại. - Tôn Đĩnh cũng khuyên hắn: - Cũng hết cách, không có Sơn Tây bang giúp, ông ta đấu không lại Nghiêm đảng, cũng không thể thuận lợi chấp chính, cho nên làm chút thỏa hiệp thì đó cũng là điều thiết yếu thôi.
- Các ngươi..." - Ánh mắt Từ Vị đảo qua mấy người họ, buồn bực nói: - Ai cũng thay đổi rồi, lúc trước nhiệt huyết thanh niên tràn đầy hoài bão đi đâu hết rồi? Sao chỉ thừa lại toàn là tiểu quan liêu như ông cụ non thế này hả?
- Văn Trường huynh, nói như vậy không tốt lắm đâu. - Tôn Đĩnh cười lạnh nói: - Nếu như huynh cảm thấy mọi người đều không tốt, chỉ một mình huynh tốt, thường thì không phải là vấn đề của mọi người, mà là huynh xảy ra vấn đề.
Từ Vị hừ một tiếng, lại nói với Thẩm Mặc vẫn im lặng ngồi ở góc:
- Ngươi đừng có mà câm mãi vậy, tới phân xử coi, tới cùng ai đúng ai sai?
Thẩm Mặc nghe vậy cười nói:
- Mỗi người các ngươi ai cũng có đạo lý, tuy nhiên hiện tại thời gian Từ các lão thượng vị còn ngắn ngủi, vẫn chưa thể kết luận quá sớm, cho nên cũng không thể nói rõ các ngươi ai đúng ai sai.
