Tiếng vỗ tay vang mãi không ngớt, lời phát biểu của Thẩm Mặc liên tục bị cắt ngang, y đành đứng đó mỉm cười, đợi tiếng vỗ tay dứt hẳn mới tiếp tục:
- Đương nhiên, vì sao trước kia thương nhân mang lại ấn tượng không tốt cho người ta? Đó là vì quá hám lợi, thánh nhân có nói "đức là gốc lợi là ngọn", theo lý giải của ta đức là gốc rễ, lợi là cành lá. Quốc vô đức tất vong, nhân vô đức chết không tử tế, cho nên đức là quan trọng nhất. Nhưng quốc vô tài, nhân vô lợi là cũng không được. Quốc gia đánh trận cần tiền, nuôi binh cần tiền, cứu tai cần tiền, duy trì hoạt động bình thường cần tiền. Không lúc nào thiếu được chữ tiền, hãy nhìn thành Thượng Hải, hãy nghĩ vì sao thị bạc ti được gây dựng lại, sự thực hơn tất cả lời hùng biện.
- Quốc gia không thể một ngày vô đức, cũng không thể một ngày vô tài.
Thẩm Mặc trầm giọng nói:
- Cho nên thương nhân kiếm lợi là thiên kinh địa nghĩa. Nhưng không thể chỉ biết có lợi, phải theo đuổi đức tài kiêm toàn, hơn nữa đức phải đặt trước tài, là muốn nhắc nhở mọi người, bất kể lúc nào cũng đừng để lợi mê muội đầu óc, không được quên đạo đức.
Y đưa hai ngón tay ra:
- Điều này có thể chia làm hai mặt, thứ nhất, trong quá trình kinh doanh buôn bán, phải có đạo đức thương nghiệp, phải chú trọng tín nghĩa, coi trọng lời hứa, không làm việc trái lương tâm, không tham tiền tài bất pháp! Phàm có kẻ đi ngược lại đạo đức thương nghiệp, mọi người cùng phỉ nhổ. Mặt khác, sau khi giàu có rồi, phải nhớ kỹ mỗi phần tiền tài là một phần trách nhiệm xã hội, ngươi kiếm càng nhiều tài phú, trách nhiệm trên người càng nặng, nếu như chỉ biết vơ vét tiền tài, không biết thực hiện trách nhiệm, đó là tiền tài bất nghĩa, ắt khiến dân oán quốc nộ, cách ngày tan nhà nát cửa không xa nữa. Cho nên trong quá trình tích lũy tài phú, phải có nghĩa cử cống hiến cho xã hội, báo đáp quê hương, như thế ai dám nói thương nhân hám lợi quên nghĩa?
- Hóa giải thành kiến, vĩnh viễn không thể chỉ mong dựa vào người khác, mà tự mình phải nỗ lực, nếu muốn một ngày, mọi người vinh quang vì là thương chứ không phải là hỗ thẹn, phải làm thế nào, chư vị quyết định cho sáng suốt...
Những lời này nói xong tiếng vỗ tay không nhiệt liệt, không tình nguyện như ban đầu, nhưng mang lại nhiều suy nghĩ hơn.
Kỳ thực Thẩm Mặc cổ vũ cho những thương nhân này chỉ là bề ngoài, cho bát nước lạnh mới là chính, nếu như ý thức con người không theo kịp tài phú, sẽ xảy ra rât nhiều vấn đề, thậm chí gây đại loạn. Biện pháp tốt nhất vẫn là khi vấn đề chưa xuất hiện, để bọn họ tự giải quyết.
Nhưng y lo Đại Minh dù sao chỉ còn bảy tám chục năm nữa, khả năng chẳng còn nhiều cơ hội để phạm sai lầm, nên phải giúp bọn họ tận lực bớt đi vào ngã rẽ, tránh phạm sai lầm. Vì thế có gây rắc rối cho bản thân cũng không ngại...
Những lời này tất nhiên xác lập nên địa vị lãnh tụ tinh thần thương nhân của y, nhưng ở thời đại này, danh hiệu đó chẳng đáng khoe khoang, vì khiến càng nhiều người coi y là kẻ thù.
Nhưng chỉ cần một chậu nước lạnh này có thể khiến những thương nhân bị lợi ích làm mê muội bình tĩnh lại, suy nghĩ cho tương lai của mình thì Thẩm Mặc cảm thấy thỏa mãn rồi.
Ở lại Thượng Hải vài ngày, nhưng không đợi được Trường Tử, có điều đây là chuyện bình thường, chuyện ở trên biển ai nói rõ được, y không đời được nữa, vì mấy ngày sau là sinh nhật của cha y. Thẩm Mặc phải quay về Thiệu Hưng.
Lần này Thẩm Mặc ngồi thuyền biển nam hạ, như thế nhanh hơn rất nhiều, hơn nữa không cần phải qua Hàng Châu. Ở đó Hồ Tôn Hiến đang cử hành nghi thức hoan nghênh long trọng đón tiếp Gia Tĩnh đế, Thẩm Mặc không muốn tham gia.
Trước lúc chia tay, Thẩm Kinh sợ y trên đường cô đơn, tặng cho sáu nữ tử yểu điệu, nhưng bị Thẩm Mặc đuổi hết xuống, điều này làm Thẩm Kinh hết sức kinh ngạc:
- Chuyết Ngôn, không phải ngươi sợ vợ chứ hả? Nơi này cách kinh thành mấy nghìn dặm, hơn nữa biển khơi mênh mông, ai mà biết ngươi làm gì?
Thẩm Mặc bực bội nhướng mắt lên:
- Ta không thích món đó.
- Chẳng lẽ ngươi thích.. nam nhân.. Sao không nói sớm, ta không chuẩn bị.
- Ngươi chết đi.
Thẩm Mặc hùng hổ nói:
- Ta muốn đi gặp một người, không thể mang ai theo hết.
Thẩm Kinh lúc này mới thu lại nụ cười, nắm chặt tay y:
- Lần này từ biệt, không biết năm nào mới gặp lại.
Nói tới đó mắt đỏ hoe.
Thẩm Mặc nắm tay hắn, nói:
- Chúng ta là huynh đệ, bao năm không gặp tình cảm cũng vĩnh viễn không thay đổi.
- Huynh đệ, bảo trọng.
- Bảo trọng, huynh đệ.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Trời xanh xanh, nước xanh xanh, từng bầy hải âu bay theo con thuyền, gió biển thổi qua mang theo vị mằn mặt, làm người ta khoan khoái.
Đứng ở mũi thuyền, nhìn về phương xa, nơi biền trời nối liền một dài, làm người ta cảm nhận được sự mênh mông của thế giới, nhỏ bé của con người, trong lòng không khỏi nổi lên nhiều cảm khái.
Vì rời khỏi đại lục, thoát khỏi quy củ, Thẩm Mặc đi chân trần, mặc áo bào rộng, không bó tóc, mái tóc dài cứ để tung bay theo gió. Thần thái dửng dưng cõi đời của y, làm người ta cảm thấy nếu tay cầm thêm một cây sáo, quạt gì đó, là có thể thành thần tiên rồi.
Sa Vật Lược đứng sau lưng y, nhìn vị đại nhân trẻ tuổi này, mặc dù thời gian tiếp xúc chưa nhiều, nhưng đủ làm vị cha cố đi nhiều thấy rộng này khâm phục không thôi. Mặc dù ông ta tiếp xúc với rất nhiều nhân vật ưu tú, nhưng chưa có ai có khí độ đo như còn trẻ.
Thẩm Mặc không quay đầu lại, y chìm trong suy nghĩ của mình, nhân loại từ mông muội đi tới văn minh, trải qua hàng vạn vạn năm, trong quá trình đó bao nhiêu nền văn minh thay nhau hưng suy, hóa thành bụi mờ lịch sử.
Văn minh Hoa Hạ trải qua nhiều vinh nhục thăng trầm, nhưng gần hai nghìn năm qua vẫn đứng trên đỉnh cao, được thế giới ngưỡng mộ.
Nhưng hiện giờ lịch sử nhân loại tới bước ngoặt, thời đại hải dương đã tới, nó sẽ thay đổi tất cả, mạnh yếu hơn kém sẽ bị xào bài, định nghĩa lại. Trong quá trình ấy, quốc gia nhỏ yếu thừa thế vọt lên xưng bá thế giới, quốc gia từng hùng mạnh có thể luân lạc thành thân phận bị giết mổ.
Thật đáng tiếc, trong lịch sử kiếp trước của Thẩm Mặc, Trung Quốc không có sự chuẩn bị cho bước ngoạt này, mặc dù sau khi Long Khánh mở biển, Đại Minh tham gia mậu dịch trên biển, kiếm được tài phủ khổng lồ, nhưng số tài phú này không được chính phủ TW sử dụng, khiến quốc gia thiếu hứng thú với mậu dịch trên biển, thậm chí tăng cường hạn chế.
Tới triều Thanh, dị tộc không chế, mang suy nghĩ không cùng tộc với ta ắt có dị tâm, cho nên coi thuyền ra khơi là người Hán bỏ chạy khỏi sự thống trị của mình, cấm biển càng thêm nghiêm khắc, bị thế giới vứt bỏ hoàn toàn ở phía sau.
Cuối cùng tạo nên giai đoạn lịch sử nhục nhã chưa từng có của Hoa Hạ...
Chuyện thực sự đã hết thuốc chữa rồi sao?
Thẩm Mặc không tin, ít nhất ở triều Gia Tĩnh vẫn còn hi vọng vô hạn, Đại Minh vẫn cởi mở. Đó là cột đỡ tâm lý cho Thẩm Mặc phấn đấu. Giống như sư thúc Đường Thuận Chi nói:" Biết rõ không thể mà vẫn làm không phải là hành vi một chính trị gia thành thục nên làm, điều cần phải làm là phải có khả năng thực hiện!"
Có khả năng thực hiện không! Có.
Kiên định ý chí của mình, vẻ mặt Thẩm Mặc trở nên cứng cỏi hơn, y cẩn thận hỏi thăm Sa Vật Lược trình độ thủy quân của các nước Châu Âu, tình hình thực dân.
Thời đại hàng hải đã mở ra, vương tử Ân Lý Khắc đã chết tròn một trăm năm, Đạt Già Mã khai sáng con đường trực tiếp thông thương từ Châu Âu tới Ấn Độ, Colombo phát hiện ra châu lục mới, Magellan hoàn thành chuyến đi vòng quanh thế giới, những cái tên vĩ đại đó đã thành người thiên cổ.
Đổi lại là người Phật Lãng Cơ đang ra sức cướp bóc ở Phi Châu, Ấn Độ, người Tây Ban Nha đang xâm lược thực dân ở Nam Mỹ.
