Hình ảnh bắt đầu méo mó, hư ảo hóa rồi biến mất. Klein thoát khỏi trải nghiệm hệt như cảnh mộng này, tầm mắt dần thích ứng với căn phòng ngủ u ám.
Hắn biết ông anh Benson của dùng 1 bảng 10 saule, cũng tức là lương tuần 30 saule, mà nuôi mình với Melissa dựa theo tiêu chuẩn bình dân khá là vất vả. Hắn nghĩ rằng tuyệt đại đa số công nhân có thể nhận được lương tuần lên tới 20 saule. Hắn từng nghe Melissa nhắc tới rằng ở phố dưới của phố Chữ Thập Sắt, có những gia đình năm, bảy, thậm chí là mười miệng ăn cùng sống trong một căn phòng. Hắn biết được từ chỗ Benson rằng mấy tháng trước, bị ảnh hưởng bởi thế cuộc ở lục địa Nam nên nền kinh tế của vương quốc bị đình trệ. Hắn hiểu rằng hầu gái dọn dẹp được bao ăn bao ở có thể nhận từ 3 saule 6 penny đến 6 saule một tuần.
Klein giơ tay nắn bóp ấn đường, không nói gì một lúc lâu. Mãi tới khi tước sĩ Deville đang nằm trên giường lên tiếng:
"Sĩ quan cảnh sát, anh không nói gì sao? Bác sĩ tâm lý mà lúc trước tôi mời đều nói chuyện với tôi, đề xuất vấn đề trong không gian và thời gian như này. Chẳng qua tôi cảm thấy rất yên bình. Ban nãy tôi suýt nữa thì ngủ, nhưng không nghe thấy tiếng kêu tiếng khóc gì nữa. Anh làm thế nào vậy?"
Klein dựa vào ghế đu, không đáp mà hỏi lại với ngữ khí bằng phẳng: "Tước sĩ, ông có biết trúng độc chì không? Biết chì rất nguy hiểm không?"
"..." Deville im lặng vài giây rồi đáp: "Lúc trước thì không, sau này mới biết. Ý của anh là vấn đề tâm lý, hoặc có thể nói là bệnh tinh thần, của tôi là vì cảm thấy áy náy với với những công nhân chế biến chì và men sứ à?"
Không đợi Klein trả lời, ông ta tiếp tục nói như thể đã nắm chắc quyền chủ động trong đàm phán vậy:
"Vâng, tôi đã từng rất áy náy, nhưng tôi đã bồi thường bọn họ rồi. Những công nhân trong nhà máy chì và đồ sứ của tôi đều có được số tiền lương cao hơn những nơi khác không ít. Ở Backlund, công nhân chế biến chì và men sứ chỉ được chưa tới 8 saule một tuần, mà tôi trả cho bọn họ 10 saule, thậm chí nhiều hơn.
À, không ít người chỉ trích tôi rằng đã khiến bọn họ bị nói là vô đạo đức, khó thuê nhân công. Nếu không phải "Dự luật Ngũ cốc" bị hủy bỏ khiến không ít nhà nông phá sản phải vào thành phố, có lẽ bọn họ đã đòi tôi tăng lương rồi.
Hơn nữa tôi còn bảo quản lý nhà máy làm cho những công nhân nào bị đau đầu nhiều lần và tầm mắt mờ đi phải rời khỏi nơi có thể tiếp xúc tới chì. Nếu bị bệnh nặng, bọn họ còn có thể xin viện trợ từ quỹ từ thiện của tôi.
Tôi nghĩ là tôi làm đã đủ nhiều rồi."
Klein đáp với ngữ khí không chút dao động: "Tước sĩ, đôi khi ông không thể hiểu được sự quan trọng của tiền lương với người nghèo, cho dù chỉ thất nghiệp một hay hai tuần, gia đình bọn họ sẽ không thể sống được, phải chịu tổn thương rất bi thảm."
Hắn tạm dừng rồi hỏi ngược lại:
"Tôi rất ngạc nhiên, tại sao con người bác ái như ông lại không mua thêm thiết bị phòng bụi và trúng độc chì cho nhà máy?"
Deville nhìn trần nhà, gượng cười một tiếng:
"Làm thế sẽ độn chi phí lên tới mức mà tôi khó chấp nhận được, hoàn toàn không thể cạnh tranh với các nhà máy chế biến chì và đồ gốm khác. Không phải là tôi quá để ý tiền này, thậm chí tôi còn sẵn lòng trợ cấp một phần tiền, nhưng lúc nào cũng như vậy thì còn có ý nghĩa gì nữa? Làm thế chỉ giúp được một lượng công nhân rất ít, không thể làm thành tiêu chuẩn cho ngành sản xuất, tạo ra thay đổi hoàn toàn, mà chỉ biến thành tôi cứ chi tiền nuôi người như vậy. Tôi nghe nói có nhà máy vì tiết kiệm chi phí còn lén sử dụng nô lệ kia."
Klein đan hai tay lại chống cằm, im lặng một lúc rồi nói:
"Tước sĩ, vấn đề tâm lý của ông thực ra bắt đầu từ những áy náy này. Tuy ông cho là chúng đã phai nhạt, đã biến mất, vốn không có ảnh hưởng gì quá rõ, nhưng có một sự kiện đã kích thích ông, khiến cho mọi vấn đề bị châm ngòi, bị đốt cháy."
"Có chuyện kích thích tôi? Tôi không biết có chuyện như vậy." Deville vừa nghi hoặc lại vừa chắc chắn.
Klein làm cho người khẽ đu đưa theo ghế đu, giải thích với ngữ khí bình thản: "Thực ra ban nãy ông đã ngủ mấy phút, cũng nói cho tôi một việc."
"Trị liệu bằng thôi miên?" Deville đoán theo thói quen, chuẩn bị kết luận sẵn.
Klein không trả lời ngay mà nói thẳng:
"Ông từng thấy một nữ công nhân chết trên đường đi làm khi ông đang ngồi trên xe ngựa. Cô ta chết vì trúng độc chì, lúc còn sống từng đi làm quét men sứ ở nhà máy của ông."
"..." Deville day day hai huyệt thái dương, tỏ ra không quá chắc chắn mà thì thầm: "Hình như đúng là có chuyện như vậy... Nhưng tôi không nhớ rõ cho lắm..."
Mất ngủ lâu dài khiến tinh thần ông ta trở nên kém đi, cảm giác mang máng là có chuyện tương tự thật. Ông ta ngẫm nghĩ, không ép buộc đầu óc đáng thương của mình nữa mà hỏi: "Nữ công nhân ấy tên là gì? Ừm, ý của tôi là, tôi nên làm gì để trị liệu vấn đề tâm lý của mình?"
Klein trả lời ngắn gọn với chất giọng trầm thấp:
"Hai chuyện. Thứ nhất, nữ công hân chết trên đường đi làm tên là Harriet Walker, là ông nói cho tôi biết. Cô ấy là thứ kích thích trực tiếp nhất, cho nên ông cần tìm cha mẹ cô ta, bồi thường nhiều hơn. Thứ hai, hãy tuyên truyền sự độc hại của chì trên báo chí, khiến quỹ từ thiện của ông giúp đỡ những công nhân bị nhiễm độc. Nếu ông có thể trở thành nghị sĩ thượng viện, như vậy hãy thúc đẩy lập pháp về mặt này."
Deville thong thả ngồi dậy, cười tự giễu: "Chuyện khác thì tôi sẽ làm, nhưng về lập pháp, tôi cảm thấy không có khả năng nào cả. Bởi vì có đối thủ cạnh tranh ở nước ngoài nên lập pháp sẽ khiến những ngành sản xuất này ở trong vương quốc rơi vào nguy cơ mang tính chỉnh thể, sẽ phá sản từng nơi một, và công nhân sẽ thất nghiệp với số lượng lớn. Tổ chức tế bàn không thể cứu được nhiều người như vậy."
Ông ta chậm rãi xuống giường, sửa sang cổ áo, nhìn Klein và nói:
"Harriet Wilker đúng không? Tôi sẽ lập tức bảo Cullen tới nhà máy lấy tư liệu về cô ta, mời bố mẹ cô ta tới đây. Sĩ quan cảnh sát, phiền anh chờ với tôi, đánh giá trạng thái tinh thần của tôi."
"Vâng." Klein chậm rãi đứng dậy, phủi phủi bộ đồ cảnh sát trên người.
...
Mười một giờ sáng, trong phòng khách ở tầng một của nhà Deville.
Klein không nói gì, ngồi một mình trên sô pha, im lặng nhìn hai vợ chồng được quản gia Cullen dẫn vào.
Hai vị khách này da dẻ thô ráp, mặt đã xuất hiện nếp nhăn. Người đàn ông thì lưng hơi gù, còn người phụ nữ thì có nốt ruồi đen nơi mí mắt. Bọn họ đều trùng khớp với dáng vẻ mà Klein nhìn qua Harriet, nhưng càng già và tiều tụy hơn, gầy tới gần như giơ xương, mặc bộ đồ cũ rách. Nghe nói bọn họ sắp không thể ở lại phố dưới của phố Chữ Thập Sắt nữa rồi.
Ù...
Trong linh cảm của Klein, gió lạnh bắt đầu xoáy lên. Hắn nắn nắn ấn đường, đưa mắt nhìn sang tước sĩ Deville, thấy một bóng người trắng nhạt, trong suốt và bóp méo đang xuất hiện sau lưng ông ta không biết từ lúc nào.
"Hai người là cha mẹ của Harriet Walker? Không phải cô ấy còn một người anh và một em gái hai tuổi sao?"
Mẹ Harriet sợ sệt đáp: "Anh của con bé bị ngã gãy chân ở bến tàu một thời gian rồi, bọn tôi để nó ở nhà chăm sóc con em."
Deville im lặng vài giây, thở dài nói: "Tôi thật sự đồng cảm với nỗi bất hạnh của Harriet."
Nghe vậy, cha mẹ của Harriet đều đỏ bừng mắt, thay nhau nói:
"Cảm ơn, cảm ơn ý tốt của ngài."
"Cảnh sát nói cho chúng tôi, cho chúng tôi biết rằng Harriet chết vì trúng độc chì, hẳn là từ này nhỉ? Ôi, đứa con gái đáng thương của tôi, con bé mới có mười bảy tuổi, rất im lặng, rất quật cường."
"Ngài đã phái người tới thăm con bé, đã giúp tiền an táng. Con bé được chôn ở nghĩa trang Raphael."
Deville liếc Klein một cái, thay đổi tư thế ngồi, người đưa ra phía trước, nặng nề nói: "Đây là sự sơ suất của chúng tôi, tôi phải xin lỗi. Tôi đã suy nghĩ rồi, tôi sẽ bồi thường cho ông bà, cho Harriet. Tiền lương một tuần của cô ấy là 10 saule đúng không? Một năm chính là 540 saule, ừm, 27 bảng, giả sử cô ấy còn làm được chí ít 10 năm nữa. Cullen, ông lấy 300 bảng cho cha mẹ Harriet đi."
"Ba... Ba trăm bảng?" Cha mẹ của Harriet đều kinh ngạc tới ngớ người ra. Lúc bọn họ dư dả nhất, số tiền bọn họ tiết kiệm được còn chưa tới 1 bảng!
Không chỉ bọn họ, người hầu và vệ sĩ trong phòng đều khiếp sợ và hâm mộ. Cho dù cảnh sát trưởng Gate cũng thở nặng nề hơn - lương một tuần của anh ta mới gần 2 bảng, mà nhân viên cảnh sát cấp dưới lại chỉ được có 1 bảng.
Trong sự im lặng khó mà nói nên lời đó, quản gia Cullen đi ra khỏi phòng làm việc, tay cầm một túi phình to. Ông ta mở túi ra, để lộ những chồng tiền mặt dày, có tờ 1 bảng, 5 bảng, nhưng phần đa là tờ 1 saule và 5 saule. Có thể thấy được Deville đã làm cho người ta tới ngân hàng đổi "tiền lẻ" từ trước rồi.
"Đây là tấm lòng của tước sĩ." Được chủ nhân cho phép, Cullen đưa túi cho cha mẹ Harriet.
Cha mẹ Harriet nhận lấy, dụi mắt, nhìn đi nhìn lại mấy lần.
"Không, đây... Đây quá hào phóng rồi. Chúng tôi không nên nhận." Bọn họ cầm túi thật chặt.
Deville nói: "Đây là số tiền mà lẽ ra Harriet cần phải nhận được."
"Ngài... Ngài là một vị tước sĩ cao thượng, nhân từ!" Cha mẹ Harriet kích động mà cúi người bày tỏ sự tôn kính. Nụ cười nở toe toét trên mặt bọn họ, khó mà kìm lại được. Bọn họ liên tục ca ngợi tước sĩ Deville, lặp đi lặp lại vài từ, cũng liên tục tỏ vẻ rằng Harriet ở thiên đường sẽ cảm kích ông ta.
"Cullen, phái người đưa bọn họ về, ừm, tới ngân hàng trước." Deville thở phào một hơi, lên tiếng dặn quản gia.
Cha mẹ Harriet ôm chặt túi, không dám dừng lại mà vội vàng đi về phía cửa. Klein nhìn thấy bóng dáng trắng nhạt và trong suốt sau lưng tước sĩ Deville định giơ tay với bọn họ, định đi theo bọn họ, nhưng bọn họ tươi cười rực rỡ dị thường, không hề quay đầu lại.
Bóng dáng kia càng lúc càng nhạt đi, cuối cùng hoàn toàn biến mất. Mà trong cảm ứng của Klein, sự lạnh lẽo trong phòng khách lập tức bình thường trở lại. Từ đầu tới cuối hắn chỉ im lặng nhìn, không nói câu gì.
"Sĩ quan cảnh sát, tôi thấy tốt hơn nhiều rồi. Giờ anh có thể nói cho tôi biết vì sao quản gia, người hầu và vệ sĩ của tôi cũng nghe được tiếng khóc với tiếng rên rỉ không? Đây không phải vấn đề tâm lý của riêng tôi sao?" Deville tò mò nhìn sang bên hắn.
Đốc sát Tolle, người biết chuyện, trở nên khẩn trương.
Klein mặt không biểu cảm mà đáp: "Trong tâm lý học, chúng tôi gọi hiện tượng đó là hội chứng rối loạn phân ly tập thể."
