- Ban đầu ta suy nghĩ quá đơn giản, không ngờ rằng chuyện tuyển cống này của ta không được hoan nghênh. Những mầm mon tốt người ta giữ rịt lấy, đám quan viên địa phương ai chẳng mong có được học sinh như hai vị, sao có thể đem lẫm sinh giỏi nhất của mình hiến cho quốc tử giám?
Ông ta cười khổ:
- Hơn nữa như Thái Nhạc đã nói đấy, những năm trước thanh danh của quốc tử giám quá thối, rất nhiều người không muốn làm giám sinh, tổng hợp nhân tố hai phương diện lại. Định sẵn là học sinh tuyển được chẳng có tố chất cao, thay vào đó chẳng qua là người thực tính dễ quản mà thôi.
- Năm nay có kỳ thi lớn, là lần đầu tiên từ khi bản quan nhậm chức tới nay, dù lừa hay là ngựa cũng phải dắt nó ra thôi. Trước kia khi bệ hạ đồng ý tuyển cống, ta đã lập quân lệnh trạng, nếu nhóm học sinh này đỗ quá thấp, thấp hơn mức bình quân toàn quốc, ta sẽ từ chức đồng thời nhận đình trượng.
Thẩm Mặc nghe thế thầm kêu không hay, nhưng không thể ngăn cản được Cao Củng nói:
- Khi tế tửu ta lãnh phạt, hai vị ti nghiệp cũng phải chịu cùng, lúc đó đừng trách ta nhé.
"Không trách ông thì trách ai?" Thẩm Mặc và Trương Cư Chính cùng rủa thầm:" Lúc chuyên quyền thì ra sức khoác lác, xảy ra chuyện kéo người khác chịu cùng, không phải là người."
Bị Cao Củng cưỡng ép, Thẩm Mặc và Trương Cư Chính đành phải ký điều ước bất công, ai nấy nhận lấy cống sinh hai đường, Cao Củng cũng nhận học sinh hai đường. Trương Cư Chính quản Suất Tính đường và Thành Tâm đường; Thẩm Mặc chưởng quản Sùng Chí đường và Tu Đạo đường; Cao Củng quản Chính Nghĩa đường và Quảng Nghiệp đường, phân chia toàn bộ cống sinh sáu đường.
Lôi được hai người lên thuyền, Cao Củng mới nói thật:
- Đáng lý mỗi học đường đều phối ba Ngũ Kinh bác sĩ, sáu trợ giáo, nhưng bản giám thiếu người nghiêm trọng chỉ có thể cấp cho hai ngươi một nửa.
Nói tới đó bản thân cũng có chút xấu hổ:
- Các ngươi có bản lĩnh thì ai nấy tự lo tìm đường cho mình, kiếm lấy lão sư, ta sẽ bỏ kinh phí trả lương cho bọn họ.
Đi ra khỏi phòng của tế tửu đại nhân, Thẩm Mặc và Trương Cư Chính nhìn nhau cười khổ, Trương Cư Chính nói:
- Tới phòng ta ngồi trước đã.
Rồi dẫn Thẩm Mặc tới tây sương phòng, nơi làm việc của mình.
Pha một ấm trà Long Tỉnh, Trương Cư Chính nói:
- Trà này năm ngoái huynh tặng tết ra đó, làm phiền huynh năm nào cũng nhớ tới, ta thật làm hổ thẹn.
- Năm nay huynh không cần phải hổ thẹn nữa.
Thẩm Mặc cầm chén trà lên thổi cho bớt nóng:
- Ta chẳng còn trà mà tặng nữa.
Mặc dù ở phương nam nhất định sẽ hiếu kính cho y rất nhiều, nhưng y không tiện đem chuyển tặng nữa.
- Không sao, trà Long Tỉnh ta cũng uống được, trà đắng ta cũng uống được.
Trương Cư Chính dương dương đắc ý:
- Nói thực lòng, hôm nay thái độ của Cao đại nhân với huynh rất là ám muội đấy.
- Hở, sao ta chẳng thấy thế?
- Huynh ở trong phúc mà không biết phúc.
Trương Cư Chính ngửa mặt nhìn nóc nhà:
- Nhớ lại ta mới tới Quốc tử giám, Cao tế tửu rất có ý kiến với ta, hơi một chút là mắng té tát, lại còn sai bảo như người hầu, làm cho ta hết sức mất mặt.
Nói tới đó nhìn sang Thẩm Mặc:
- Huynh nghĩ lại thái độ ông ta đối đãi với huynh mà xem, hiển hiên là cố áp bản tính xuống rồi... Mặc dù cuối cùng không áp xuống được, nhưng thái độ với huynh đã rõ ràng ra đó, huynh nói có phải không?
- Huynh nghĩ quá nhiều thôi, nói không chừng hôm nay tế tửu đại nhân tâm tình tổt thì sao?
Thẩm Mặc cười xòa.
- Không thể nào.
Trương Cư Chính lắc đầu quầy quậy:
- Ta tới mấy tháng rồi, chưa bao giờ nhìn thấy ông ta cười, kết quả huynh vèa tới tâm tinh ông ta tốt ngay, điều này không phải nói rõ nguyên nhân chính là huynh sao?
Nói xong đặt cốc trà xuống, khẳng định chắc chắn:
- Vô cớ tỏ ân cần, không trộm thì là cướp.
- Ông ta muốn gì ở ta cơ chứ?
- Cái này có gì khó đoán đâu.
Trương Cư Chính cười nhạt:
- Đừng nhìn vào chức vụ tế tửu Quốc tử giám của Cao Túc Khanh, trọng tâm của ông ta không ở đó.
- Ở đâu?
Thẩm Mặc biết rõ còn cố hỏi.
- Dụ vương phủ... Mặc dù Dụ vương gia có tới mấy vị sư phụ, tới ngay cả ta, coi như là một trong số đó, nhưng không ai bì được với Cao Túc Khanh ông ta! Nói một câu phạm húy, quan hệ hai người đó giống người thân hơn là sư đồ.
Kỳ thực hắn muốn nói là "giống cha con" nhưng không có gan nói ra mà thôi.
- Đối với Cao Củng mà nói, gây dựng tốt cho Dụ Vương, là tạo nên một sự nghiệp cho cả đời.
Trương Cư Chính hạ thấp giọng nói:
- Trước kia mặc dù thái độ bệ hạ luôn không rõ ràng, nhưng tổng thể mà nói là dựa vào Dụ vương gia nhiều hơn, cho nên Cao Củng chỉ cần hỏa giải gian mưu quỷ kế, là có thể ngồi đàng hoàng trên điếu ngư đài, trờ ngày cá chép vượt ngũ môn thôi.
- Nhưng hiện giờ tình thế ngày nay không ổn, Dụ vương gia mặc dù là con trưởng, nhưng Cảnh vương gia lại có con nối dõi, để lâu cho dần, cho dù là đại thần bảo thủ nhất cũng không thể ủng hộ con trưởng được nữa.
Trương Cư Chính càng nói nhỏ hơn:
- Cho nên thái độ của ông ta và Viên Vĩ đảo lộn hoàn toàn... Ban đầu Viên Vĩ suốt ngày bày mưu tính kế để Cảnh vương thay thế Dụ vương. Hiện giờ người ta không ấp nữa, tới lượt Cao Củng gấp rồi, ông ta phải mau chóng tìm ra cách xoay chuyển thế yếu, nếu không hậu quả khó lòng tưởng tượng.
- Phải xoay chuyển thế nào?
Thẩm Mặc hỏi:
- Ta muốn nghe có kiến của Thái Nhạc huynh đấy.
- Chuyết Ngôn huynh thử ta hả?
Trương Cư Chính cười khà khà:
- Cao Túc Khanh dạy thêm cho Dụ vương một khóa, giảng lời của Mạnh Tử "thiên thời không bằng địa lợi, địa lợi không bằng nhân hòa."
Hắn học giọng điệu Cao Củng thuật lại:
- Cao Củng nói với điện hạ: Trong ba điều đó có phân trên dưới, đối với kẻ thành đại sự cũng tùy thuộc vào nó, sao may mắn chiếu vào thì là thiên thời; ở gần chiếm lợi là địa lợi; lòng dân hướng vào là nhân hòa. Trong ba cái, cũng lấy nhân hòa làm trọng. Địa làm làm thứ, thiên thời kém nhất.
- Già như có được phúc tinh, thánh nhân rủ lòng, thì tức là có thiên thời, dầu vậy thiên uy khó dò, thánh quyền dễ biến, một khi có biến đổi bất trắc, kẻ gần thành quyền tất nhiên bị hại, không ngày trở lại; Chỉ kẻ mang địa lợi là không, kẻ có địa lợi thì hưởng ké quyền lực, có thể quan sát khí tượng, theo dõi dấu hiệu, lại có thể nội ứng ngoại hợp, tất nhiên có thể chuẩn bị trước, ứng phó hợp lý, cuối cùng gặp dữ hóa lành.
- Thế nhưng, tự mình không tu dưỡng, đức không đủ người ta phục, thì địa lợi cũng vô dụng. Vậy nên địa lợi không thể bằng nhân hòa. Trong ba thứ luận tầm quan trọng, không cái nào hơn được nhân hòa tiếp đó là địa lợi và nhân hòa. Luận yêu cầu tiên quyết, thiên thời là hàng đầu rồi mới tới địa lợi và nhân hòa. Vậy nên dù thánh ân khác biệt, xa gần có phân chia, nhưng không rơi vào thế hạ phong, vì sao? Kẻ được nhiều người giúp thì đắc đạo, kẻ ít người giúp thì mất đạo.
Trương Cư Chính trầm giọng nói:
- Quan điểm của Cao Túc Khanh là, thiên thời và địa lợi đều không thể khống chế, chỉ có "nhân hòa" là có thể có được thông qua nỗ lực của bản thân, cho nên ông ta mới trọng nhân hòa.
Nghe lời Trương Cư Chính, Thẩm Mặc thong thả nói:
- Ý huynh là Cao Củng đang lôi kéo thế lực cho Dụ vương, muốn áp đảo Cảnh vương ở mặt người ủng hộ?
- Chuyết Ngôn nói đúng rồi.
Trương Cư Chính gật đầu:
- Cho nên ta dám nói, ông ta đang có ý đồ với huynh đấy?
- Ta ư?
Thẩm Mặc cười khan, uống trà che giấu:
- Ông ta coi trọng ta vì cớ gì?
- Điều này còn cần ta phải nói sao?
Trương Cư Chính làm ra vẻ cao thâm:
- Chuyết Ngôn, huynh có giấu kín cỡ nào cũng không qua mắt được kẻ có ý đồ.
Thẩm Mặc không nói nữa, vừa rồi Trương Cư Chính tung ra lý luận "nhân hòa" kỳ thực là gián tiếp nói tới y. Đúng vậy, những năm qua, chuyện mà Thẩm Mặc thành công nhất không phải là mở cảng, không phải là bắt được Từ Hải mà qua nhiều năm tháng đã gây dựng lên được mối quan hệ khổng lồ.
