Có lẽ là tác giả vì đứa con gái ruột nữ chính này nên trong truyện có một tình tiết là khi trưởng thôn tiếp đón các thanh niên trí thức, lãnh đạo công xã đã ngầm ra hiệu cho vài người phụ trách thôn rằng trước khi thu hoạch vụ thu thì sẽ có một đám thanh niên trí thức xuống nông thôn, không biết số lượng cụ thể, dù sao mỗi thôn đều đón một hai thanh niên trí thức về.
Thôn Thiện Thủy chỉ có một điểm thanh niên trí thức, mấy năm gần đây có không ít thanh niên trí thức. Ngay từ đầu, thôn còn chưa có điểm thanh niên trí thức, nên nhóm thanh niên này được sắp xếp vào ở với các thôn dân. Cả quá trình đã xảy ra rất nhiều chuyện rắc rối nhỏ nhặt không đáng kể, lâu ngày các thôn dân nói cái gì cũng không chịu đồng ý để thanh niên trí thức vào nhà ở nữa.
Không còn cách nào khác, bọn họ đành phải xây một điểm thanh niên trí thức.
Nhờ có một bộ phận thanh niên trí thức lập gia đình ngay tại chỗ, bằng không điểm thanh niên trí thức này căn bản không thể nhận người mới.
Một đám thanh niên trí thức mới tới ở, làm gì còn chỗ chứa nữa. Trưởng thôn nói với lãnh đạo công xã rằng thôn của bọn họ hết chỗ rồi.
Nhưng người ta lập tức bảo ông ta nghĩ cách giải quyết khó khăn, tất nhiên là công xã có thể cho chút trợ cấp.
Nhưng mọi người ngầm hiểu trợ cấp là bao nhiêu, dù sao bọn họ cũng sẽ không được cấp cả căn nhà.
Vậy thì thôn phải bỏ tiền ra xây nhà cho nhóm thanh niên trí thức ở, trưởng thôn suýt bùng nổ tại chỗ.
Thôn dân của thôn Thiện Thủy được tạo thành từ ba dòng họ lớn. Dựa vào trưởng thôn Triệu Phúc Qúy, đại đội trưởng Vương Thiên Tường và kế toán Lý Vượng Thịnh là có thể nhìn ra ba dòng họ lớn trong thôn, cũng không khó nhận ra ba dòng họ lớn này không hề hòa thuận.
Trưởng thôn Triệu Phúc Quý cảm thấy trong lòng đắng ngắt, không thể nói nên lời. Ông ta nghĩ các thôn khác chỉ có trưởng thôn hoặc đại đội trưởng, là người có tiếng nói cuối cùng, vô cùng có uy danh. Còn ông ta thì làm gì cũng phải bàn bạc với hai người kia, bị cản trở khắp nơi.
Có thể nghĩ được việc lấy tiền của đội xây nhà ở cho nhóm thanh niên trí thức kia chẳng phải công việc tốt đẹp gì.
Trưởng thôn sợ đại đội trưởng sẽ nói ông ta nhận lợi lộc từ nhóm thanh niên trí thức, cho nên mới thu xếp xây nhà.
Các thôn dân cũng không quan tâm đến chính sách, bọn họ chỉ biết không thể lấy tiền của đội cho người ngoài. Nếu không làm tốt thì ông ta sẽ trở thành kẻ xấu xa.
Trưởng thôn càng nghĩ càng cảm thấy không yên lòng, ông ta ở nhà than ngắn thở dài mấy ngày liên tiếp.
Vợ trưởng thôn không thể nhìn nổi nữa, bà ta nói: “Lại có thanh niên trí thức đến đây, ông cứ bảo Vương Thiên Tường đi đón!”
Ai đón thì người đó thu xếp, chứ không thể chỉ dựa vào trưởng thôn được. Một đại đội trưởng như ông ta làm được gì?
Trưởng thôn tức giận hừ một tiếng: “Bà nghĩ ông ta ngốc à? Năm nào ông ta cũng đi họp, toàn bộ thuế nông nghiệp đều do ông ta lo liệu, nếu giờ tôi đẩy thanh niên trí thức cho ông ta, ông ta sẽ giao hết việc trên cho tôi mất.”
“Thì ông ta là đại đội trưởng mà, không phải ông ta nên lo mấy việc đó chứ.” Vợ thôn trưởng không phục.
Mỗi năm, sau khi thu hoạch vụ thu, công xã đều mở họp để bàn bạc năm sau các thôn giao bao nhiêu thuế nông nghiệp. Có vài thôn không được thông minh cho lắm, nên vừa bị kích thích thì đã lập giấy cam kết, khiến thôn dân phải thắt lưng buộc bụng suốt một năm, chịu không ít lời chửi rủa.
Mới năm ngoái đây thôi, bởi vì đại đội trưởng của thôn Thượng Hà hành động bốc đồng, mà toàn thôn dân phải thắt lưng buộc bụng. Năm nào mở họp cũng có thôn bị lừa, trưởng thôn không muốn để ý đến mấy chuyện này, làm không tốt thì lại thành tội đồ của thôn, ông ta không muốn đắc tội với người trong thôn, làm không tốt lại đắc tội với lãnh đạo.
Nghĩ thế nào thì đây cũng không phải việc tốt đẹp gì.
“Bà thì biết cái gì? Dựa theo cách nói của bà, tôi còn là trưởng thôn đấy, không phải tôi nên quản lý nhóm thanh niên trí thức sao?”
Vợ trưởng thôn bị nói đến nghẹn họng, bà ta liếc chồng mình một cái chứ không nói thêm gì nữa. Bà ta nghĩ thầm, nhóm thanh niên trí thức đến là để kiếm lương thực mà, sao lại không phải trách nhiệm của đại đội trưởng?
Cuối cùng không ai nói ra, hai vợ chồng đều không vui.
Lúc này, giọng nói giòn giã truyền đến từ ngoài cửa: “Trưởng thôn có nhà không ạ?”
Hai vợ chồng già vừa nghe tiếng thì lập tức nhìn thấy thanh niên trí thức Lâm đang đứng trước cửa nhìn bọn họ. Hai người liếc nhau một cái, đều thắc mắc vì sao thanh niên trí thức Lâm lại đến đây.
